Naukowcy ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego mają swój udział w ochronie eksponatów z Państwowego Muzeum Auschwitz - Birkenau w Oświęcimiu– materialnych świadków pamięci. Jutro 79-ta rocznica wyzwolenia nazistowskiego obozu Zagłady.
27 stycznia 2024 r. obchodzimy 79. rocznicę wyzwolenia nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz - Birkenau. Dla zachowania pamięci ogromne znaczenia mają badania dotyczące konserwacji eksponatów prowadzone przez i pod nadzorem naukowców ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Obowiązkiem kolejnych pokoleń jest ochrona dziedzictwa kulturowego, poprawa technik dezynfekcji, badania nad materiałami historycznymi, by ocalić od zapomnienia zgromadzone w obozie eksponaty: dokumenty, rysunki, ubrania.
Niemal w rocznicę wyzwolenia doktorantka prof. Sławomira Wilczyńskiego z Wydziału Nauk Farmaceutycznych SUM w Sosnowcu dr inż. Dorota Rybitwa, która jest pracownikiem naukowym zatrudnionym w pracowniach konserwatorskich Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, z wyróżnieniem obroniła doktorat, poświęcony ochronie obiektów zabytkowych.
Praca zatytułowana: Zastosowanie lasera diodowego do eliminacji mikroorganizmów o potencjale chorobotwórczym zasiedlających materiały historyczne pokazuje w jaki sposób chronić obiekty historyczne. Ochrona obiektów zabytkowych jest niezbędna aby zapobiec ich degradacji, a także aby zapewnić bezpieczeństwo konserwatorom i zwiedzającym.
- W ramach doktoratu wykonano analizy w zakresie możliwości wykorzystania promieniowania laserowego do dezynfekcji obiektów muzealnych. Analiza obejmowała: określenie wymagań wstępnych dotyczących oddziaływania promieniowania laserowego z obiektami muzealnymi, wpływu promieniowania laserowego na materiał muzealny, optymalizacji długości światła promieniowania laserowego względem chromoforów zawartych w materiałach muzealnych, a także optymalizacji gęstości energii, długości impulsu i średnicy plamki w zależności od zawartości chromoforów w materiale muzealnym – wylicza prof. Wilczyński, który od lat współpracuje z Muzeum Auschwitz – Birkenau przy opracowaniu nowych metod ilościowej analizy wpływu czynników fizykochemicznych oraz środków biobójczych na powierzchnie obiektów zabytkowych.
Zweryfikowano również możliwości zastosowania penicyliny i streptomycyny do zwalczania bakterii zasiedlających materiały zabytkowe.
- Napromienianie laserem przeprowadza się na tych obiektach, które wskazana są przez konserwatorów, którzy określają stan ich zniszczenia, czy skolonizowania przez bakterie – dodaje prof. Wilczyński,
Tzw. obiekty ruchome w Muzeum to m.in. „około 110 tys. butów, około 3,8 tys. waliz, ok. 12 tys. garnków, 470 protez i ortez, 350 sztuk odzieży obozowej, 250 tałesów a także 4,5 tysięcy dzieł sztuki. Natomiast w muzealnym archiwum znajduje się prawie 250 metrów bieżących dokumentów, m.in. 48 tomów obozowych „Ksiąg zgonów”, 248 tomów dokumentów Centralnego Zarządu Budowlanego Waffen SS i Policji w Auschwitz, 64 tomy dokumentów Instytutu Higieny SS, a także 16 tomów akt personalnych więźniów o 8 tysięcy listów obozowych.
Przy okazji otwarcia w ubiegłym roku nowego laboratorium badawczego Pracowni Konserwatorskich w Muzeum, prof. Sławomir Wilczyński, specjalista w zakresie bioinżynierii i obrazowania, powiedział : - Współpraca pomiędzy Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach a Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau ma tylko jedno zadanie: zachować świadectwo prawdy. Prawda ta zawiera się w każdej cegle, w każdym obiekcie i każdym artefakcie, który jest pieczołowicie gromadzony i badany przez Pracownie Konserwatorskie. Ma to kolosalne znaczenie, bowiem prawda, o której mówię, nie wynika tylko z dbałości pamięci, więzi czy ciągłości tradycji pokoleń. Jej bardzo ważnym elementem jest trwałość materii. Dzięki nowoczesnym technologiom i metodom, które przynosi nauka, możliwe jest jeszcze skuteczniejsze zabezpieczenie obiektów zabytkowych.
-Jestem przekonany, że dzięki nowemu laboratorium czas dla obiektów muzealnych Auschwitz-Birkenau zatrzyma się lub przynajmniej zwolni tak, aby jak najdłużej mogły one służyć zrozumieniu mechanizmów rozwijania się nietolerancji, rasizmu i antysemityzmu, a zagrożenia są szczególnie obecnie aktualne – podkreślił prof. Wilczyński i dodał: – Współpraca z Muzeum przynosi nie tylko satysfakcję, ale też daje powód do dumy, że mogę dołożyć drobną cegiełkę upamiętnienia świadectwa największego upadku człowieka i wielkiej tragedii w dziejach Europy. Badania naukowe mają sprawić, by świat był lepszy, bardziej rozumny, solidarny i bezpieczny i z pewnością nowe laboratorium Pracowni Konserwatorskich spowoduje, że droga do tego celu będzie prostsza i szersza – powiedział prof. Wilczyński.
Jak informuje Muzeum na swojej stronie internetowej „proces konserwacji każdego obiektu, zarówno pojedynczego przedmiotu, jak i całego budynku, jest szczegółowo dokumentowany. W specjalnych teczkach umieszczany jest nie tylko dokładny zapis fotograficzny poszczególnych etapów prac konserwatorskich, ale także szczegółowa analiza dokonana przed rozpoczęciem danego projektu, dokładny opis zastosowanych działań konserwatorskich oraz dokumentacja obiektu po zakończeniu konserwacji”.
Dane wysyłającego:
Agata Pustułka
