mówi prof. Katarzyna Mizia-Stec, Kierownik I Katedry i Kliniki Kardiologii Wydziału Nauk Medycznych w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach; I Oddział Kardiologii Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca Śląskiego; Centre of the European Reference Network for Rare, low Prevalence or Complex Diseases of the Heart (ERN GUARD Heart)
• Niedawno wspólnie świętowaliśmy obchody 50 - lecia I Katedry i Kliniki Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Pięć dekad. To długa historia.
A historię tworzą ludzie.
Czas biegnie szybko. Warto zatem wracać do chwil, które tworzą historię, wyciągać wnioski i czerpać z nich siłę do dalszego działania. Ten rok pod względem „powrotu do przeszłości” był dla nas – ludzi związanych z I Katedrą i Kliniką Kardiologii WNMK Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, I Oddziałem Kardiologii GCM, wyjątkowy. Wyjątkowy z powodu jubileuszu 50-lecia naszej Jednostki. Staraliśmy się uczcić tą historię.
Historia I Katedry i Kliniki Kardiologii to historia ludzi, ich wizji, odwagi i umiejętności wyprzedzania czasów. Fundament Kliniki stworzyli założyciele i pierwsi Kierownicy:
Prof. Leszek Giec oraz Prof. Maria Trusz-Gluza.
Korzenie Kliniki sięgają lat 60., kiedy zespół tworzony pod kierownictwem prof. Leszka Gieca, rozpoczął organizację nowoczesnej kardiologii na Śląsku. Już w 1966 roku wykonano tu pierwsze w regionie wszczepienie stymulatora serca, a rok później utworzono pierwszy Oddział Intensywnej Opieki Kardiologicznej.
W 1975 r. Prof. Leszek Giec został pierwszym kierownikiem nowo powstałej I Kliniki Kardiologii – placówki, która szybko stała się krajowym liderem w diagnostyce i terapii chorób serca. Jego wizją była budowa wyspecjalizowanego ośrodka kardiologicznego, a marzenie to ziściło się w 1987 r., gdy otwarto Śląski Ośrodek Kardiologii w Katowicach-Ochojcu.
Trudno omawiać historię Kliniki, nie wspominając jej roli w rozwoju polskiej elektrofizjologii i elektroterapii. Już w latach 70-tych młody zespół – m.in. Prof. Maria Trusz-Gluza, Prof. Anna Maria Wnuk-Wojnar, Prof. Janusz Drzewiecki – wprowadził do praktyki klinicznej elektrofizjologię inwazyjną, zapisując grube księgi pierwszych analiz arytmii.
W 1986 roku właśnie tutaj przeprowadzono pierwszą w Polsce ablację łącza AVN – zabieg, który dziś stanowi standard leczenia wielu zaburzeń rytmu. Rok później świat kardiologiczny zwrócił oczy na Katowice po raz kolejny: w 1987 r. odbyło się pierwsze w Polsce wszczepienie kardiowertera-defibrylatora (ICD), wykonane we współpracy z zespołem prof. Zbigniewa Religi.
Współtwórcą rozwoju nowoczesnego obrazowania echokardiograficznego w Klinice był ekspert echokardiografii: Prof. Zbigniew Gąsior.
W latach kolejnych Klinika współtworzyła praktycznie każdy przełom w elektrofizjologii i elektroterapii – od układów dwujamowych i resynchronizujących, poprzez ICD podskórne, po bezelektrodowe systemy najnowszych generacji.
Pięćdziesięcioletnia historia Kliniki to ciągłość idei – od wizji prof. Gieca, przez świetne prowadzenie Kliniki przez Prof. Marię Trusz-Gluzę, do czasów współczesnych. To wielkie wyróżnienie, że mogę kontynuować to dzieło już prawie od 14 lat.
• Jak na przestrzeni lat zmieniała się kardiologia? Patrząc na rozwój kliniki - pionierskie zabiegi i operacje - są niemal codziennością.
Wszystko zmienia się bardzo szybko. Rozwój Kliniki od lat pozostaje odzwierciedleniem dynamicznych przemian w polskiej kardiologii. Już w latach 60. i 70. zapisała się ona na kartach historii jako miejsce przełomowych osiągnięć. To właśnie wtedy wykonano tu pierwsze wszczepienie stymulatora serca (1966) oraz powołano pierwszy w kraju Oddział Intensywnej Opieki Kardiologicznej (1967). W tym okresie rozwijały się również podstawy nieinwazyjnej diagnostyki – EKG, fono- i polikardiografia, czy testy wysiłkowe stawały się codziennym narzędziem pracy specjalistów.
Lata 70-te i 80-te przyniosły narodziny polskiej elektrofizjologii. Jak pisano powyżej dzięki działalności zespołu Prof. Leszka Gieca – w tym m.in. Prof. Marii Trusz-Gluzy, Prof. Anny-Marii Wnuk-Wojnar, Prof. Janusza Drzewieckiego – do praktyki klinicznej wprowadzono metody, które w tamtym czasie miały charakter pionierski. Kulminacją tego rozwoju była pierwsza w Polsce ablacja łącza AVN, wykonana w 1986 roku w naszej Klinice.
Rok 1987 zapisał się jako moment przełomowy – po raz pierwszy w Polsce wszczepiono kardiowerter-defibrylator (ICD). Zabieg przeprowadzono przy współudziale zespołu Prof. Zbigniewa Religi oraz specjalistów z Kliniki, pod nadzorem zespołu elektrofizjologów I Kliniki. Było to osiągnięcie bezprecedensowe w skali kraju.
W kolejnej dekadzie rozwijała się kardiologia interwencyjna i elektroterapia. Powstał wyspecjalizowany Oddział Wszczepiania Rozruszników Serca, kierowany przez dr. Włodzimierza Kargula – jednostka, która z czasem przekształciła się w Klinikę Elektrokardiologii i stała się ośrodkiem referencyjnym w skali kraju.
W XXI wieku Klinika konsekwentnie kontynuuje swoją pionierską misję, wdrażając najnowocześniejsze technologie, które dziś stanowią standard opieki nad pacjentem. To m.in. telemonitoring urządzeń wszczepialnych, stymulatory bezelektrodowe, stymulacja układu bodźcowo-przewodzącego, podskórne ICD czy zabiegi z wykorzystaniem rozszerzonej rzeczywistości. Jednostka rozwija także nowoczesne techniki obrazowania, takie jak echokardiografia 3D czy multimodalne metody diagnostyczne, potwierdzone uzyskaniem akredytacji III stopnia Asocjacji Echokardiografii PTK.
Historia Kliniki jest historią polskiej kardiologii – pełną odważnych decyzji, przełomowych wdrożeń i nieustannego dążenia do poprawy jakości życia pacjentów. To ciągła droga naprzód, na której kolejne innowacje stają się codziennością, a pionierskie osiągnięcia – fundamentem dalszego rozwoju.
To, co kiedyś było przełomem, dziś rzeczywiście stało się codziennością Kliniki – zaawansowana elektroterapia, skomplikowane ablacje, diagnostyka nieinwazyjna i rozwój telemedycyny. Każdego dnia mamy kolejne wyzwania, które rodzą nowe pomysły i otwierają nowe możliwości w kardiologii.
• Jakie mają Państwo plany na przyszłość?
Od kiedy objęłam w 2012 roku kierownictwo Kliniki wspólnie całym Zespołem kontynuujemy kierunek rozwoju określony przez poprzednich Kierowników Kliniki P. Prof. Leszka Gieca oraz P. Prof. Marię Trusz-Gluzę. Nasz zespół to wielu wybitnych specjalistów z różnych dziedzin kardiologii. Chciałabym, aby każdy z Nich znalazł dla siebie miejsce rozwoju i realizacji swoich pasji. Stąd wspólnie staramy się przesuwać granice medycyny, wprowadzając innowacyjne procedury i technologie, które ratują życie i poprawiają jego jakość.
W centrum naszych działań pozostanie rozwój zaawansowanych metod obrazowania, podkreślających znaczenie multimodalności oraz najwyższej klasy echokardiografii. Nowoczesne techniki diagnostyczne, określane dziś jako „współczesny stetoskop kardiologa”, stanowią fundament dalszej poprawy precyzji i skuteczności leczenia.
Od lat prestiżowym kierunkiem działalności Kliniki Kardiologii I Katedry Kardiologii jest diagnostyka i leczenie zaburzeń rytmu serca. Mamy na najwyższym poziomie diagnostykę elektrokardiograficzną. Wprowadzamy szereg nowych technologii w elektrofizjologii (np. zabiegi ablacji migotania przedsionków High Power Short Duration, zabiegi ablacji częstoskurczu komorowego z użyciem elektrody HD Grid X) – często jako pierwszy ośrodek w Polsce, czy nawet w Europie. Podobnie w zakresie elektroterapii sukcesywnie wprowadzamy do naszego portfolio nowe metody – w tym bezelektrodowe stymulatory, podskórne ICD oraz układy wykorzystujące fizjologiczną stymulację przewodzącą. Jednym z priorytetów jest dalsza integracja procedur z telemonitoringiem pacjentów, technologią, którą zespół rozwija już od lat i zmienia oblicze kardiologii.
Nasza Klinika jest jednostką z bardzo dużymi tradycjami w dziedzinie kardiologii inwazyjnej. Aktualnie członkowie zespołu wykonują zabiegi wieńcowe, strukturalne takie jak: przezskórne implantacje zastawki aortalnej, przezskórne zamykanie ubytków ASD, PFO, przezskórne zamykanie uszka lewego przedsionka, przezskórne walwuloplastyki balonowe zastawki mitralnej i aortalnej, ablację alkoholową w kardiomiopatii przerostowej. Ostatnimi osiągnięciami na tym polu jest pierwsze w Polsce zastosowanie technologii rozszerzonej rzeczywistości CarnaLife Holo w zabiegach zamknięcia uszka lewego przedsionka, otwierając nowy wymiar wizualizacji podczas procedur. Stosowanie systemu neuroprotekcji Sentinel podczas przezskórnej implantacji zastawki TAVI, znacząco zwiększając bezpieczeństwo pacjentów i minimalizując ryzyko udaru okołozabiegowego.
Nowym kierunkiem naszych działań jest diagnostyka i leczenie schorzeń naczyń płucnych. Dzięki staraniom Zespołu I Kliniki Kardiologii od kilku lat w GCM działa pierwszy na Śląsku zespół PERT (Pulmonary Embilism Response Team) – jego organizacja była możliwa dzięki współdziałaniu kardiologów, kardiologów inwazyjnych, kardiochirurgów, chirurgów naczyniowych, radiologów. W 2017 r. wprowadziliśmy angioplastykę tętnic płucnych (BPA), w tym samym roku lekarze naszego Zespołu zastosowali pierwsze w Polsce połączenie trombolizy dotętniczej z mechaniczną fragmentacją materiału zatorowego w leczeniu masywnej zatorowości płucnej. W 2019r. rozpoczęliśmy pilotażowy program trombektomii mechanicznej ostrej zatorowości płucnej.
Starając się zapewnić kompleksową i nowoczesną terapię naszym Pacjentom prowadzimy Programy Lekowe NFZ. To istotnie uzupełnia nasze możliwości i pozwala bardziej holistycznie spoglądać na chorych i leczyć też schorzenia rzadkie. Od lat jako jeden z 3 ośrodków na Śląsku prowadzimy Program Leczenia Tętniczego Nadciśnienia Płucnego oraz Zakrzepowo-Zatorowego Nadciśnienia Płucnego. Dodatkowo w ostatnich latach uruchomiliśmy Program Leczenia Zaburzeń Lipidowych, a także Programy Lekowe w chorobach rzadkich: leczenie choroby Fabry’ego i kardiomiopatii przerostowej.
Potwierdzeniem faktu, że jesteśmy ”European Center of Excellence” jest uzyskanie akredytacji członkostwa w Centre of the European Reference Network for Rare, low Prevalence or Complex Diseases of the Heart (ERN GUARD Heart) – jako jedyny ośrodek w Polsce uzyskaliśmy ten zaszczytny tytuł w 2021 roku. Dzięki temu mamy szerokie możliwości współpracy z najlepszymi europejskimi ośrodkami leczenia zaburzeń rytmu serca i kardiomiopatii.
Z wielką dbałością i świadomością jej znaczenia bardzo rozszerzyliśmy naszą działalność edukacyjną, na którą od lat składają się m.in. zebrania naukowe, prowadzone on-site dla bardzo dużej rzeszy studentów wykłady „Lubię 1Kardiologię”, działalność liczącego ponad 180 osób Studenckiego Koła Naukowego. Te działania procentują – mamy wielu najpierw Studentów SKN, którzy zostają naszymi Rezydentami, a potem część z nich trafia do naszego Zespołu. Utrzymanie silnej pozycji ośrodka dydaktycznego pozostaje jednym z kluczowych celów na przyszłość.
Dzięki jasno wytyczonym kierunkom rozwoju chcielibyśmy wzmacniać swoją rolę jako jednego z najważniejszych ośrodków kardiologicznych i szkoleniowych w Polsce.
• Jubileusz był czymś wyjątkowym – co zostanie w szczególności w Państwa pamięci?
Jubileusz był pewnym podsumowaniem dobrych i czasem trudnych chwil. Bardzo się cieszę, że udało nam się zgromadzić wokół tej rocznicy wielu Pracowników Kliniki i zrealizować szereg ambitnych pomysłów. Dzięki wsparciu sponsorów zorganizowaliśmy Galę, na którą przybyli liczni nasi Goście, w tym także Ci, którzy pożegnali się z Kliniką wiele lat temu. To było wyjątkowe spotkanie – z długimi rozmowami i wspomnieniami.
Momenty, które nasi Goście i my będziemy pamiętać, to z pewnością wręczenie pamiątkowych statuetek dla Zasłużonych Profesorów. Wspólnie przygotowaliśmy film poświęcony 50-leciu, którego premiera miała miejsce na Gali i w trakcie naszej Konferencji Arytmologia – Cardiac Open Forum. Na koniec występu zespołu muzycznego świetnie zabrzmiały symboliczne słowa utworu „Show must go on”.
Jestem dumna, że udało nam się także przygotować unikatową, pięknie wydaną jubileuszową publikację - książkę ze wspomnieniami i olbrzymią liczbą zdjęć pokazujących historię i współczesność wręczoną każdemu z naszych Gości, która będzie pamiątką na lata.
No i na koniec też coś wyjątkowego – wspólnie z Władzami Uczelni i Dyrekcją GCM zasadziliśmy pamiątkowe drzewo, które mam nadzieję będzie rosło przez kolejne dziesięciolecia Kliniki.
Dziękuję całemu Zespołowi I Katedry i Kliniki Kardiologii WNMK SUM, I Oddziału Kardiologii GCM – Lekarzom, Pielęgniarkom, Personelowi Pomocniczemu, który przez lata się zmieniał, ewoluował, i zawsze był pełny pasji. Dziękuję naszym Pacjentom za zaufanie, które nam okazujecie.
Dziś, możemy z dumą spoglądać wstecz na wyjątkową historią pełną wyzwań, przełomowych odkryć i przede wszystkim ciężkiej pracy. To dla mnie wielki zaszczyt, że mogłam znaleźć się wśród „cegiełek” tworzących ten Zespół i to Dzieło.
Dane wysyłającego:
Agata Pustułka
