Prof. zw. dr hab. n. med. Jan Grzesik, lekarz, biofizyk. Ur. 16 XII 1929 w Świętochłowicach, w rodzinie robotniczej Franciszka i Magdaleny z d. Smolarczyk. Szkołę powszechną ukończył w miejscu urodzenia. W l. 1945-1947 pracował w Zakł. Cukierniczych w Chorzowie, a następnie do 1950 r. w Narodowym Banku Polskim w Świętochłowicach. Równocześnie od 1947 r. uczęszczał do Gimnazjum i Liceum dla Pracujących w Bytomiu, w którym w lutym 1950 uzyskał świadectwo dojrzałości. W t.r. rozpoczął studia na Wydz. Lekarskim ŚAM; od 1951 r. podjął pracę w wymiarze 1/2 etatu na stanowisku p.o. asystenta w Kat. Fizyki Lekarskiej pod kier. prof. Mariana Puchalika. Dyplom lekarza otrzymał 29 X 1955 i rozpoczął pracę w Inst. Medycyny Pracy (dalej IMP) w Zabrzu pod kier. prof. Brunona Nowakowskiego. W tym czasie przebywał także na stażu specjalistycznym w II Klin. Chorób Wewnętrznych ŚAM w Zabrzu pod kier. prof. Witolda Zahorskiego (1955-1958), uzyskując specj. I st. w zakresie chorób wewnętrznych.
Z pracą zawodową łączył dalsze dokształcanie się w znanych ośrodkach naukowych polskich i zagranicznych, m.in. w: Kat. Akustyki i Teorii Drgań UAM, pod kier. prof. Marka Kwieka (1959); Inst. Onkologii w Warszawie (2-miesięczny kurs techniki izotopowej, 1960); Kat. Fizjologii Zwierząt Uniw. Wrocł. (w zakresie fizjologii zwierząt doświadczalnych, pod kier. prof. Edwarda Zubika, 1960); Inst. Fizjologii i Higieny Pracy w Zurychu, pod kier. prof. E. Grandjeana (1961); Inst. Biofizyki Medycznej w Utrechcie (1996). Przebywał również w Ośrodku Szkoleniowym Koncernu Bruel i Kjaer w Danii (szkolił się w zakresie miernictwa akustycznego i wibracyjnego) oraz w ośrodkach naukowych m.in. Niemiec, Szwajcarii, USA, Czechosłowacji, Włoch.
W czerwcu 1960 uzyskał na Wydz. Lekarskim w Zabrzu st. dra med. na podstawie dysertacji "Wpływ pola akustycznego i ultraakustycznego generatora Hartmanna na poziom kwasu pirogronowego, szczawiooctowego, cytrynowego i alfaketoglutarowego we krwi świnek morskich", wykonanej pod kier. doc. Stanisława Jóźkiewicza. W 1962 r. objął stanowisko kier. Pracowni Ultradźwięków w IMP, przekształcając ją w 1967 r. w Zakł. Szkodliwości Fizycznej (drugą co do wielkości, po klin., jednostkę organizacyjną IMP). Uchwałą Rady Wydz. Lekarskiego ŚAM z 29 XI 1967, na podstawie oceny ogólnego dorobku naukowego i przedłożonej rozprawy habilitacyjnej "Podstawy metody obiektywnej oceny zjawisk akustycznych w układzie oddechowym", uzyskał st. dra hab. n. med. w zakresie biofizyki, zatwierdzony przez CKK 13 XI 1968. W t.r. mianowany został doc.
W listopadzie 1970, w związku z przeniesieniem IMP do własnej bazy lokalowej w Sosnowcu, przerwał dodatkowe zatrudnienie w ŚAM. Od października 1972 do września 1973 prowadził ponownie, na zlecenie władz ŚAM, zajęcia dydaktyczne z zakresu biofizyki ze studentami II r. Wydz. Lekarskiego. W 1976 r. G. otrzymał tytuł prof. nadzw., a w 1987 r. tytuł prof. zw. W l. 1976-1983 pełnił w IMP w Sosnowcu funkcję sekretarza naukowego. W 1981 r. rektor ŚAM powierzył G. zadanie zorganizowania Kat. i Zakł. Biofizyki na Wydz. Lekarskim ŚAM w Katowicach. Dn. 1 X 1981 G. otrzymał nominację na stanowisko kier. nowo powstałej Kat. Biofizyki, funkcję tę pełnił do przejścia na emeryturę.
Zainteresowania naukowe Profesora koncentrowały się głównie na fizycznych czynnikach środowiskowych, a w szczególności na mechanizmie ich szkodliwego działania i skutkach biologicznych, a także na metodach wczesnej diagnostyki chorób zawodowych wywoływanych przez te czynniki oraz na środkach i metodach profilaktyki. Ponadto zajmował się: istotą poszczególnych czynników szkodliwie oddziałujących na zdrowie człowieka; warunkami i miarami ilościowymi narażeń zawodowych, patomechanizmem, lokalizacją i rozmiarami szkód biologicznych; środkami zapobiegania pracopochodnym uszkodzeniom zdrowia; udoskonaleniem metod pomiarowych stosowanych w higienie pracy; profilaktyką uszkodzeń zdrowia wywołanych czynnikami fizycznymi pracy, opracowaniem podstaw naukowych i projektów norm higienicznych. Wymienione zagadnienia rozwiązywał, kierując działalnością własnych zespołów badawczych oraz będąc współwykonawcą wielu tematów, m.in. Strategicznego Programu Rządowego nr 1, centralnych programów badawczo-rozwojowych, w ramach umowy polsko-amerykańskiej i umów z MZiOS oraz grantów przyznanych przez KBN. Przygotował wiele ważnych ekspertyz i opinii na rzecz kilku departamentów MZiOS oraz dla władz administracyjnych i zakł. przemysłowych. Dotyczyły one głównie zagadnień profilaktyki, dla których, ze względu na specyfikę technologii i organizacji pracy, brakowało w tamtym okresie wzorcowych rozwiązań. Interesujące były rozwiązania kompleksowe, które optymalizowały nie tylko uwarunkowania techniczne, lecz także aktywność zakładowej służby zdrowia, służb BHP i doskonaliły efektywność profilaktyczną.
Informacje pochodzą z bazy Centrum Dokumentacji Dziejów Medycyny i Farmacji na Górnym Śląsku:
Dane wysyłającego:
Patrycja Matusińska
