Profesor Kornel Gibiński był jedną z najważniejszych osobistości polskiej medycyny. Niekwestionowanym autorytetem, nauczycielem i mistrzem dla kolejnych pokoleń studentów i lekarzy. Jego niezłomna postawa etyczna sprawiła, że stał się niedoścignionym wzorem dla współpracowników i wychowanków.
To Jego przykład i wymagające kierownictwo kształtowało nasze postawy wobec pacjentów, inspirowało do poszerzania wiedzy i opanowywania nowych umiejętności. Obdarzony niebywałą intuicją, wprowadzał nas w arkana zawodu oraz pracy naukowej bez wielkich słów, z niezwykłą rzetelnością i odpowiedzialnością wypełniając każde zadanie. Wszyscy znaliśmy Jego dewizę: "Cokolwiek czynisz, czyń dobrze i pamiętaj o końcu".- wspominał po śmierci Profesora Gibińskiego jego współpracownik prof. Andrzej Nowak.
Prof. zw. dr hab. med., dr h.c. multi. Kornel Stanisław Gibiński urodził się 7 września 1915 w Krakowie. W 1933 r. uzyskał świadectwo dojrzałości. Po maturze rozpoczął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Choć dziś trudno sobie wyobrazić, że zawodowe losy Profesora mogły potoczyć się zupełnie inaczej, on sam wspominał że medycyna nie była oczywistym wyborem.:
Podjęcie przeze mnie studiów medycznych wcale nie było spełnieniem marzeń, ale rezultatem dyskusji i wspólnej decyzji mojej i paru kolegów, którzy – podobnie jak ja – przeżywali rozterki co do wyboru przyszłej drogi. Pociągała mnie nie tylko ASP, ale i Wydział Prawa, z możliwością podjęcia studiów dyplomatycznych, rozważałem także studiowanie leśnictwa we Lwowie, z myślą o objęciu później kierownictwa schroniska górskiego. Została medycyna…
Jeszcze jako student rozpoczął pracę w Zakładzie Fizjologii, początkowo jako wolontariusz, później młodszy asystent. Dyplom uzyskał w listopadzie 1939.
W 1944 r. został aresztowany za działalność konspiracyjną, trafił do obozu koncentracyjnego w Gross-Rosen, gdzie pracował jako lekarz mając do dyspozycji garść aspiryny i krople walerianowe.
Mam przekonanie – wspominał po latach Profesor - że cała późniejsza wiedza nabyta w pracy klinicznej (…) nie byłaby tak pełna, gdyby nie to, że w ekstremalnych warunkach, codziennie musiałem pełnić role i zadania lekarza (…) Właśnie w obozie zrozumiałem jak wiele można zrobić dla cierpiących ludzi, nie mając zgoła nic do dyspozycji.
Po wojnie przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę na stanowisku adiunkta, a później docenta w III Klinice Chorób Wewnętrznych, kierowanej przez prof. Edwarda Szczeklika. W maju 1949 uzyskał habilitację na Wydziale Lekarskim AM we Wrocławiu.
W marcu 1953 r. przeniósł się na Górny Śląsk gdzie od podstaw zorganizował III Katedrę i Klinikę Chorób Wewnętrznych w Bytomiu Śląskiej Akademii Medycznej. 1 954 r otrzymał tytuł i stanowisko profesora nadzwyczajnego, zostając wówczas najmłodszym profesorem w Polsce. W 1974 r. objął stanowisko dyrektora Instytutu Chorób Wewnętrznych i kierownika pierwszej w Polsce kliniki gastroenterologii, zorganizowanej w ŚAM w Katowicach-Ligocie, którą kierował do przejścia na emeryturę w 1985 r. Szybko zyskała ona liczącą się pozycję w kraju i za granicą. W 1977 r. w klinice wykonano pierwszy w Polsce zabieg sfinkterotomii endoskopowej w leczeniu kamicy dróg żółciowych.
Klinika stała się również siedzibą wielu towarzystw naukowych. Na Inauguracyjny Zjazd Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego, którego prof. Gibiński był założycielem i pierwszym prezesem (1977), przybyło do Katowic ponad 400 lekarzy, w tym m.in. goście z Belgii, Bułgarii, Wielkiej Brytanii, Japonii, Finlandii, Czechosłowacji i Związku Radzieckiego.
Profesor Gibiński był pionierem wielu nowoczesnych metod diagnostycznych i terapeutycznych w Polsce, autorem wydanego w 1959 roku pierwszego polskiego podręcznika gastroskopii klinicznej. Uruchomił pierwszą na Śląsku pracownię angiograficzną, a także - wraz z prof. Franciszkiem Kokotem - jedną z pierwszych w Polsce sztucznych nerek. Działalność naukowo-badawcza Profesora koncentrowała się wokół szeroko pojętej interny, kardiologii i gastroenterologii.
W latach 1957-1959 pełnił funkcję prorektora ds. nauki ŚAM, był doktorem honoris causa kilku polskich i jednej amerykańskiej uczelni, członkiem wielu towarzystw naukowych. W 1964 r. został członkiem korespondentem, a w 1973 - członkiem rzeczywistym PAN.
Był inicjatorem powołania komisji etycznej przy Śląskiej Akademii Medycznej (1982),przewodniczącym Komisji Etyki Medycznej PAU (1992) i przewodniczącym Komitetu Etyki w Nauce przy Prezydium PAN (1992).
Odznaczony m.in.: Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim OOP, Nagrodą Fundacji Alfreda Jurzykowskiego, Nagrodą Państwową II stopnia, Medalem "Gloria Medicinae". Za całokształt swojej działalności w tym postawę etyczną otrzymał m.in. nagrodę "Lux ex Silesia" - "Światło ze Śląska".
7 września 2006 r. Jego imieniem nazwano Centralny Szpital Kliniczny w Katowicach.
Profesor Gibiński był nie tylko wybitnym internistą i gastroenterologiem. Był ponadto jednym z najznakomitszych przedstawicieli dziedziny, która można nazwać filozofią medycyny. Opublikował kilkadziesiąt artykułów na temat etyki wykonywania zawodu lekarskiego i etyki w nauce, które uważał za główny problem nauk medycznych przełomu II i III tysiąclecia. Podkreślał, że etyki nie można dyktować, ani nie można nauczyć z podręcznika jej stosowania, ale trzeba ciągle o niej przypominać i konfrontować z zaskakującymi sytuacjami, u podstaw których mogło wcale nie być złych zamysłów, zagrażających porządkowi świata – świata, który niegdyś wyniósł człowieka, ten zaś już teraz bierze czynny udział w jego kształtowaniu.
Nawoływał także, aby śledząc rozwój nauk przyrodniczych i przemian socjalnych, nie dopuścić przy tym do zagłuszania własnego sumienia, które stanowi istotną część osoby ludzkiej.
Warto dziś, w stulecie urodzin Profesora pochylić się nad tymi słowami.
Prof. Jan Duława
Prorektor ds. nauki SUM
Agata Kalafarska
Rzecznik prasowy SUM
W artykule wykorzystano materiały: Centrum Dokumentacji Dziejów Medycyny i Farmacji Górnego Śląska; Kornel Gibiński. Lekarz, Uczony, Humanista, pod red. T. Białek i E. Pawłowskiej, Katowice ŚAM 2000; K. Gibiński „Etyka głównym problemem nauk medycznych na przełomie II i III tysiąclecia” w: Sztuka Leczenia” 2003, T. IX, nr 1,s. 9-23; Pro Medico nr 194 lipiec/sierpień 2012; Gazeta Lekarska 2012-05.
Zdjecie: CDDMiF
