Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu (wcześniej Wydział Lekarski i Oddział Stomatologiczny) był do 1971 roku jedynym wydziałem Śląskiego Uniwersytetu Medycznego (wcześniej Śląskiej Akademii Medycznej). Utworzony w roku 1948 stał się – w miarę rozwoju Uczelni- bazą dla powołania kolejnych jej wydziałów.

Geneza Wydziału sięga 1946 r., kiedy to pierwsze próby zorganizowania uczelni medycznej na Górnym Śląsku podjął się Obywatelski Komitet Przygotowawczy Śląskiej Społecznej Akademii Medycznej. Komitet w rozmowach prowadzonych z wicewojewodą, gen. J. Ziętkiem, ustalił, że profil uczelni powinien być ukierunkowany na kształcenie kadr dla podstawowej opieki lekarskiej ("lecznictwo ubezpieczalniane"), do walki z chorobami zawodowymi i prowadzenia profilaktyki. Podstawę naukowo-dydaktyczną miały stanowić kadry Polskiego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Edynburgu (Szkocja), a wyposażenie w sprzęt miał przekazać Szpital Paderewskiego - również z Edynburga - finansowany przez Paderewski Testimonial Fundation.

Na miejsce lokalizacji wskazano Rokitnicę i Bytom. Sprawami organizacyjnymi zajął się prof. dr n. med. Antoni Tomasz Jurasz (1882-1961), twórca Wydziału w Edynburgu. Realizacja zakończyła się w 1947 r. niepowodzeniem. Wprowadzane w kraju zmiany ustrojowe spowodowały wycofanie się fundacji i prof. A. Jurasza. Zgody nie wyrażały także władze państwowe, które zainteresowane były wyłącznie przejęciem wyposażenia, a w miejsce Akademii kreowały utworzenie Instytutu Specjalizacji i Dokształcania Lekarzy.

Wkrótce jednak Rada Ministrów rozporządzeniem z 20.03.1948 r. powołała Akademię Lekarską w Bytomiu, jako państwową wyższą szkołę akademicką z Wydziałem Lekarskim, a w jego ramach Oddziałem Stomatologicznym. Pierwszym dziekanem został prof. dr hab. n. med. Tadeusz Pawlikowski (1904-1985), a prodziekanem prof. dr hab. n. med. Mieczysław Jankowski (1896 - 1978).

W 23. w historii Wydziału kadencji (2012-2016) funkcję dziekana pełnił prof. dr hab. n. med. Maciej Misiołek, prodziekanami byli : dr hab. n. med. Zenon Czuba, prof. dr hab. n. med. Sławomir Kasperczyk i dr hab. n. med. Jacek Kasperski. Obecnie, w kadencji 2016-2020, dziekanem jest nadal prof. dr hab. n. med. Maciej Misiołek, a prodziekanami: dr hab. n. med. Alicja Grzanka, prof. dr hab. n. med. Sławomir Kasperczyk oraz prof. dr hab. n. med. Jacek Kasperski.

Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu prowadzi kształcenie na kierunku:
• lekarsko-dentystycznym
• lekarskim
• ratownictwa medycznego